Türk mühendisler ‘Dikey İniş Kalkışlı Hayalet Uçak’ geliştiriyor

Türk mühendislerden oluşan ekip, hidrojen yakıt pili ve plazma akışkanlar kontrolü kullanan elektrikli dikey iniş kalkış (eVTOL) yapabilen kargo ve yolcu taşıyacak vatoz benzeri bir uçak üzerine çalışıyor.

Berkant Göksel tarafından kurulan Berlin merkezli Electrofluidsystems şirketi, 2021’in sonuna kadar keşif ve küçük paket teslimatı yapabilen hızlı uçan mini İHA sistemlerini pazara sunacak. Bu İHA’lar daha sonraki 1:6 ölçekli yolcu modelleri için öncü olacağı bildiriliyor.

Bu mini İHA’lardan biri 6 – 11 kilogram azami kalkış ağırlığı ile 2 – 4 kilogram faydalı yük kapasitesine sahip ve 1.11 metre kanat açıklığı ile dikey iniş kalkışlı PlasmaFalcon 1.11 (Plazma Şahin) oluyor. Diğeri daha egzotik olan LH₂PlasmaRay 1.11 (Plazma Vatoz) iki versiyonda sunuluyor: İlk model Lityum polimer pilli, 11 – 18 kilogram azami kalkış ağırlığı ile 4 – 8 kilogram faydalı yük kapasitesine sahip. İkinci model ise sıvı hidrojen (LH₂) yakıtı kullanarak kilogram başına 325 Watt saati (Wh/kg) enerji sağlıyor. Bu günümüzde kullanılan 150 – 200 Wh/kg‘lık Lityum polimer pillerinden çok daha verimli görünüyor.

Araçlarda, kanat yüzeyindeki havayı iyonize edip hızlandırabilmek için farklı yüksek voltaj jeneratörleri bulunuyor. Hızlandırılan hava ile artı itiş gücü oluşuyor, sürtünme azalıyor ve uçak mekanik dümen kullanmadanda yönlendirilebiliyor. Ek olarak iyonize hava (plazma) akımı kanat kaldırma kuvvetini yükseltiyor ve akışın durması yani uçağın durmasını ve düşmesi engellendiği belirtiliyor.

Kanat ve motor fanlarında uygulanacak plazma teknolojisiyle daha büyük modeller ileride 30 kilometre gibi uzaya yakın çok yüksek stratosfer irtifalarına ulaşma yeteneğine sahip olacakları da ekleniyor. Göksel, Electrofluidsystems 2022 – 2025 sürecinde bugün konsept aşamasında olan iki kişilik bir dikey iniş kalkışlı hava taksisi geliştireceklerini kaydediyor. H₂PlasmaRay 6.66 isimli araç 900 kilogram azami kalkış ağırlığı ile 250 – 300 kilogram faydalı yük kapasitesiyle 6.66 metrelik bir kanat açıklığına sahip olacak.

Saatte 250 – 300 kilometre hız yapabilen aracın menzili hidrojen gazı ile 250 – 300 kilometre, sıvı hidrojen deposuyla ise 1000 – 1300 kilometre olacağı belirtiliyor. Motor arıza durumunda araç süzülerek geri çekilebilir tekerlekli iniş takımıyla bir otoyoluna veya düz bir araziye iniş ve kalkış da yapabiliyor. En kötü ihtimalde balistik bir üçlü paraşüt sistemi ile de yolcuları güvenli bir şekilde indirilebiliyor.

https://www.youtube.com/watch?v=PcA-EqvgvDM

Kuşlardan esinlenerek bir formasyon sürü oto pilotu geliştiriliyor. 6 ile 13 araçtan oluşan bir yarı elmas (half diamond) ya da tam elmas (diamond) uçuş formasyonuyla toplam sürtünme %45 – %65 azaltılarak menzil daha da yükseltilebiliyor. Göksel, sürüleri kontrol etmek için, Nvidia yapay zeka bilgisayarlarıyla beraber çoklu kamera ve radar sistemleri kullacaklarını belirtiyor. Electrofluidsystems beş kişilik, 1.850 kilogram azami kalkış ağırlığına sahip bir 8.8 metrelik bir konsept üstüne de çalışıyor. Bu araç Joby S4 ve LiliumJet hava taksi sistemlerine rakip olacak şekilde tasarlanıyor ve 600 kilogram kargo taşıyabilen bir iha versiyonuda düşünülüyor. Göksel, 2030 yılına yönelik 11.1 ile 19.9 metre kanat açıklığına sahip sistemler stratosfer irtifalarına çıkabilen uzay turizm araçları olarak kullanılabileceğini söylüyor. Bu yüksek irtifa sistemlerinde şirketin kendi öz sermayesiyle geliştirdiği hava emici manyetik plazma jet motoru da kullanılacağı kaydediliyor.