Hangi ülkeler 6’ncı nesil savaş uçağı geliştiriyor?

Ülkeler henüz 5’nci nesil savaş uçaklarını tam olarak kullanmaya başlamamışken, 6’ncı nesiller için harekete geçti. Geliştirilen 6’ncı nesi lsavaş uçaklarını mercek altına aldık.

Teknoloji geliştikçe, savaşan şahinler de değişiyor. Bugün için dünyanın en gelişmiş savaş uçakları 5’inci nesil olarak adlandırılıyor. ABD, Rusya ve Çin tarafından geliştirildiği bilinen 5’nci nesil uçaklar arasında ne gibi farklılık ve üstünlük olduğu ise fazla bilinmiyor. Hatta Rusya ve Çin’in geliştirdiği 5’nci nesil savaş uçaklarının istenilen bazı teknolojik eşikleri aşamadığına dair eleştirilerde yapılıyor. 5’inci nesil olarak ABD’de üretilen F-22 ve F-35 modelleri kullanımda. Rusya’nın Su-57’si, Çin’in Chengdu J-20 model savaş uçağı 5’nci nesil olarak biliniyor, tanımlanıyor.

Haber Aero’nun derlediği verilere göre, altıncı nesil savaş uçakları ise, şu anda kavramsal tasarım veya geliştirme aşamasında. Bu uçaklar beşinci nesillerden daha ileri teknolojilere sahip jet avcı uçaklarını temsil ediyor. Modern hava harp ihtiyaçlarını karşılamak ve gelecekteki savaş alanlarında üstünlük sağlamak amacıyla tasarlanıyor. Altıncı nesil savaş uçaklarının öne çıkan özellikleri şöyle sıralanıyor:

• Radar, kızılötesi ve termal algılama sistemlerine karşı daha üstün gizlilik teknolojileri olacak.
• Uçuş kontrolü, hedefleme ve karar alma süreçlerinde yapay zekâ yoğun kullanılacak. Pilotun iş yükü azaltılarak durumsal farkındalığı artıracak.
• Hem insanlı hem de insansız modda çalışabilecek.
• Mach 5 ve üzeri hızlara ulaşabilen motorlar sayesinde süpersonik seyir kabiliyetinin ötesine geçilecek.
• Lazer gibi yenilikçi silah sistemleri, geleneksel füzelere ek olarak kullanılabilecek.
• İnsansız hava araçlarından oluşan sürülerle koordineli çalışma yeteneği bulunacak.

ABD: F-47 ve F/A-XX

Henüz tam anlamıyla operasyonel hale gelmemiş olsalar da birçok ülke 6’ncı nesil savaş uçağı çalışmaları sürdürüyor. Bunlardan ikisi ABD’de yer alıyor. “Next Generation Air Dominance / NGAD yani Yeni Nesil Hava Hâkimiyeti” programı kapsamında F-47 ve F/A-XX projeleri yürütülüyor.

ABD Başkanı Trump’ın 5 yıldır gizli test uçuşları yaptığını söylemesiyle dikkatleri çeken 6’ncı nesil savaş uçağı F-47’yi Lockheed Martin ile girdiği ihaleyi kazanan Boeing üretecek. Adını Trump’ın ABD’nin 47’nci başkanı olmasından alan F-47’nin, F-22’lerin yerini alması amaçlanıyor. Diğer proje F/A-XX ise, ABD Donanması’nın mevcut F/A-18E/F Super Hornet savaş uçaklarının yerini alacak yeni nesil bir savaş uçağı olarak tasarlanıyor.

Çin: Chengdu J-36

Çin de 6’ncı nesil savaş uçağı geliştirdiğini kısa süre önce açıkladı. Chengdu Aircraft Corporation tarafından tasarlanan J-36, Aralık 2024’te tanıtıldı. İlk uçuşunu ne zaman yaptığı bilinmeyen uçağın ikinci kez gökyüzü ile buluştuğu belirtiliyor. Haber Aero’nun aktardığına göre, teknik özellikleri henüz açıklanmayan J-36’nin havacılık teknolojisinde nasıl bir etki yapacağı merak ediliyor.

Rusya: MiG: 41

Rusya’da ise, 6’ncı nesil savaş uçağıyla ilgili ilk açıklamayı yıllar önce Ağustos 2013’te yapmıştı. Ancak 5’nci nesil Su-57 model uçağında yaşadığı sorunlar unutulmasına sebep oldu.   Rusya’nın geliştirdiğini duyurduğu 6’nci nesil savaş uçağının Mikoyan PAK DP projesi kapsamında, MiG-31’in yerini alacağı belirtiliyor. Mikoyan’ın sahibi olan Rostec Corporation, Ocak 2021’de PAK DP’nin artık geliştirme aşamasına girdiğini duyurdu. Mig-41 adı verilen uçağın bu yıl içinde gökyüzü ile buluşacağı ve 2028’de hizmete girmesi planlanıyor.

Fransa, Almanya ve İspany: FCAS

Avrupa’da da iki ayrı 6’ncı nesil savaş uçağı geliştiriliyor. Birisi “Future Combat Air System -FCAS” Türkçe olarak ifade edersek “Yeni Nesil Savaş Uçağı” ismiyle öne çıkıyor. Fransa, Almanya ve İspanya ortaklığında geliştiriliyor. Dassault Aviation, Airbus ve Indra Sistemas’ın birlikte çalıştığı 6’ncı nesil savaş uçağının prototipi ilk olarak 2019 yılındaki Paris Airshow’da tanıtıldı. Yeni nesil savaş uçağının 2027’de ilk uçuşunu yapması, 2040’larda hizmete girmesi hedefleniyor.

İtalya, İngiltere ve Japonya: Tempest

Avrupa’da geliştirilen 6’ncı nesil diğer proje Tempest ise Japonya, İtalya ve İngiltere konsorsiyumu çatısı altında ilerliyor. İlk olarak 2018 yılında İngiltere ve İtalya’nın duyurduğu projeye 2022’de Japonya katıldı. 6’ncı nesil uçak, BAE Systems, Leonardo ve Japan Aircraft’ın kuracağı ortak girişim tarafından geliştirilecek. İlk uçuşunu 2027’de yapması, 2035’lerde göreve başlaması planlanıyor.

Türkiye: Henüz adı belli değil

Türkiye’de TUSAŞ’ın geliştirdiği 5’nci nesil savaş uçağı KAAN’ın 2028’de hizmete başlaması hedefleniyor. Ancak KAAN’da elde edilen tecrübe ve insanız hava araçları tarafındaki birikimlerle TUSAŞ’ın bir yandan ismi henüz açıklanmayan 6’ncı nesil savaş uçağı projesi üzerinde çalıştığı biliniyor. Ayrı 5’nci nesil olarak tasarlanan yerli savaş uçağı KAAN’ın da ilerleyen yıllarda insansız savaş uçağı ANKA-3 ve hedef uçak sistemi Şimşek’i havadan yönetecek kabiliyete kavuşturulması öngörülüyor.