Dünyanın en köklü ve prestijli havacılık etkinliklerinden biri olan Paris Havacılık Fuarı, 1909’dan bu yana sadece havacılık tarihine tanıklık etmekle kalmıyor, aynı zamanda sektörün geleceğini de şekillendiriyor. Bu yıl 55’incisi düzenlenen fuar, 16-22 Haziran 2025 tarihleri arasında Paris-Le Bourget Havalimanı’nda gerçekleştirildi. Gerçekleştiği mekân nedeniyle (Paris’teki Le Bourget Havalimanı) genellikle “Salon du Bourget” olarak da anılır. Fransız Havacılık ve Uzay Endüstrileri Birliği (Groupement des Industries Françaises Aéronautiques et Spatiales – GIFAS) iş birliğiyle 2 yılda bir düzenlenen bu fuar, havacılık ve uzay alanında faaliyet gösteren firmaların mutlaka katılması gereken en önemli etkinliklerden biridir. 48 farklı ülkeden 300’ü başlangıç (start-up) olmak üzere 2.500’ü aşkın uluslararası şirketin katıldığı organizasyonda, 169 farklı ülkeden 130 bini profesyonel olmak üzere 300 binden fazla ziyaretçi ağırlandı. 169 ülkeden gelen 322 resmi delegasyon da fuarın küresel önemini bir kez daha ortaya koydu.
Fuarın ilk günü açılış konuşmaları yapılmadan protokol selamlaması ve gösteri uçuşlarıyla başladı. Fransa Başbakanı François Bayrou, birçok üst düzey yönetici ve Airbus üst yönetimi açılıştaydı. Airbus, Boeing, Lockheed Martin, Textron, Dassault Aviation, GE, Leonardo, Raytheon, Embraer, Rolls-Royce, Safran ve Thales gibi dünya devleri fuarda yerlerini aldılar. İlk gün sakin geçse de ilerleyen saatlerde ve takip eden günlerde katılımın ve iş görüşme trafiğinin arttığı gözlemlendi. Kapalı ve açık alanlarda gerçekleşen yoğun etkileşim trafiği ile sektör temsilcileri için Paris Havacılık Fuarı, yalnızca yeni ürünlerin tanıtıldığı bir vitrin değil, aynı zamanda kritik iş birliklerinin doğduğu bir platform olarak öne çıktı. Boeing CEO’su Kelly Ortberg Hindistan’da meydana gelen 787 Dreamliner kazası sebebiyle programını son dakikada iptal etmek zorunda kaldı. İsrail firmalarının yer aldığı alanların siyah perde ile kapatılması ise yapılan zulme karşı güzel bir protesto göstergesi olarak yorumlandı.
Türkiye, bu yılki fuarda hem firma sayısı hem de resmi katılım açısından önceki yıllara kıyasla daha sınırlı bir düzeyde temsil edildi. Ülke standı bulunmazken, TUSAŞ, ASELSAN, THY, TEI, ALP ve KALE gibi öncü kuruluşların da aralarında bulunduğu toplam 13 Türk firması, özgün ürünleri ve ileri mühendislik çözümleriyle fuarda yer aldı. Özellikle TUSAŞ standı büyük ilgi gördü; HÜRJET, HÜRKUŞ, GÖKBEY ve AKSUNGUR gibi milli platformlar sergilenerek teknik detaylarıyla hem ziyaretçileri hem de basını etkilerken, yine aynı alanda Türk mutfağını tanıtan köşesi ile ülkemizin farklı lezzetlerini tattırması da ilgiyi artıran bir başka detay olarak dikkat çekti. Ticari alanda ise Airbus ile önemli yeni sözleşmeler imzalandı. Ticari pazarda havacılık yapısalları alanında da önemli bir rol üstlenen TUSAŞ, yalnızca bir üretici değil, aynı zamanda küresel tedarik zincirinde stratejik bir aktör olduğunu da kanıtladı. Fuarda birçok tedarikçi, TUSAŞ ile çalışmak ve bu zincirin bir parçası olmak istediklerini açıkça ifade ettiler. TUSAŞ ayrıca bu önemli fuarda Airbus Tedarikçi Konseyi (Airbus Supplier Council) toplantısına ev sahipliği yaptı. Bu toplantı, Airbus ve en büyük tedarikçilerinin üst düzey katılımıyla TUSAŞ standında gerçekleştirildi. Bunun yanında Baykar Teknolojinin dünyanın en büyük savunma şirketlerinden İtalyan Leonardo firması ile iş birliği anlaşması imzalaması dikkat çekti. İtalya’da %50 ortaklıkla kurulan “LBA Systems” ortak girişimi, yeni nesil İHA’ların üretileceğine dair önemli sinyaller verdi. Bunun yanında TUSAŞ’ın Endonezya ile imzaladığı 48 adet KAAN savaş uçağı tedarikine yönelik anlaşma fuara damgasını vurdu. Bu gelişme TUSAŞ’a olan ilgiyi oldukça arttırdı. Gündemin en önemli konularından biriydi.
Fuarda dikkat çeken noktalardan birisi sürdürülebilir havacılığa yönelik artan vurgu oldu. Airbus, A220 ve A350 siparişleriyle hem pandemi sonrası toparlanan yolcu trafiğine hem de düşük emisyonlu uçaklara olan talebe cevap verirken, sürdürülebilir havacılık yakıtı (Sustainable Aviation Fuel, SAF) ve hidrojen yatırımlarıyla çevreci dönüşümde öncülük etme iddiasını yineledi. Özellikle “Sıfır (Zero)” konsepti etrafında şekillenen çalışmalar, Avrupa’nın 2030 sonrası karbon emisyonu hedefleriyle uyumlu bir yönelimi temsil ediyordu. Yapay zekâ ve dijitalleşme de bu yıl fuarda öne çıkan bir diğer tema oldu. Üretim hatlarında yapay zekâ destekli kalite denetimi, dijital montaj sistemleri ve tedarik zinciri optimizasyonları; yalnızca verimliliği değil, sürdürülebilirliği de artırmayı hedeflemektedir. Airbus, Boeing ve Embraer gibi üreticilerin bu alandaki tanıtımları, geleceğin havacılığının artık sadece mühendislikle değil, yazılım ve veriyle de inşa edildiğini açıkça ortaya koyuyordu. Fuarda birçok teknoloji firması, ileri teknolojili ürünlerini tanıttı. E-VTOL sistemleri ise önceki yılların aksine bu yıl daha arka plandaydı. Sergilenen konsept sayısındaki azalma, sektörün bu alandaki heyecanını yitirdiğini değil, daha somut ve operasyona odaklı çözümlere yöneldiğini gösteriyor.
Fuarda birçok ülkenin standı vardı ama özellikle Avrupa ülkeleri ve Amerikan firmalarının teknolojik üstünlükleri ürünleriyle kendini gösteriyordu. Bunun yanında Çin’in fuardaki iddialı duruşu da dikkat çekiciydi. COMAC’ın C919 tek koridorlu ve C929 geniş gövdeli yolcu uçaklarıyla AVIC’in İHA sistemleri, batılı üreticilere doğrudan rakip olma niyetini net bir biçimde yansıtıyordu. Bu modellerin özellikle Asya, Afrika ve Orta Doğu pazarlarına yönelik konumlandırılması, küresel rekabette yeni bir denge arayışının göstergesiydi. Çin firmaları, sektörde lider olma iddialarını ciddi şekilde ortaya koyuyorlardı.
F-35 Lightning II, Eurofighter Typhoon, Rafale, Airbus’ın EC 665 Tiger ve Racer helikopterleri ile özel jetlerin gösteri uçuşları bu yıl da büyük ilgi gördü. Ancak yeni nesil uçak tanıtımlarının sınırlı olması, fuara önceki yıllara kıyasla daha durağan bir hava kattı. Buna rağmen ATR72 ve küçük gösteri uçaklarının sergilediği performans, izleyicilerden tam not aldı. Geçmiş yıllarda fuarda gösteri uçuşlarıyla dikkat çeken TUSAŞ, bu yıl herhangi bir uçuş gerçekleştirmedi. Özellikle HÜRJET’in sahne alması durumunda, yalnızca teknik özellikleriyle değil, Türkiye’nin teknoloji odaklı vizyonunu yansıtması açısından da fuarın en dikkat çekici unsurlarından biri olabilirdi. Bu alanda doğrudan bir rakibinin bulunmaması, HÜRJET’in öne çıkması için önemli bir fırsat sunabilirdi.
Bu yıl fuarda; hava araçları, uzay araçları, uçak parçaları, üretim ekipmanları, mühendislik hizmetleri, yazılım, malzeme, bakım çözümleri ve çeşitli diğer hizmetler sunan yaklaşık 2.500 şirket yer aldı. Fuar, sektörün karar vericilerinin en yeni teknolojileri ve yenilikleri keşfetme fırsatı bulduğu, oldukça kapsamlı bir platform olarak öne çıktı. Fuara olan genel ilgi oldukça yüksekti. Organizasyon iyiydi, alan temiz ve düzenliydi. Paris’in dünyanın önde gelen turizm merkezlerinden biri olması da ilgiyi arttıran etkenlerdendi. Fuarla ilgili en olumsuz başlık ise ulaşım zorluğuydu. Şehir merkezindeki otelden fuar alanına ulaşmak, yoğun trafik nedeniyle neredeyse iki saati buluyordu. Paris gibi büyük bir metropolde, metro kullanımının en doğru tercih olduğu bir kez daha ortaya çıktı.
Sonuçta Paris Havacılık Fuarı yalnızca yeni uçakların tanıtıldığı bir etkinlik değil, aynı zamanda havacılığın geleceğine yön veren stratejik vizyonların sergilendiği, iş birliklerinin temellerinin atıldığı çok boyutlu bir platformdu. Türkiye’nin fuardaki katılımı, savunma ve havacılık alanında ulaştığı seviyenin gurur verici bir yansımasıydı. Ancak gelecek yıllarda Türk firmalarının, ülke bayrağı altında bir “milli katılım” çatısı altında yer alması hem görünürlük hem de etki açısından çok daha güçlü bir mesaj verecektir. Daha fazla firma fuara katılım sağlamalı ve iş birlikleri artırılmalıdır. Karar vericilerin bir araya geldiği bu tür organizasyonlarda, kısa bir selamlaşma dahi uzun soluklu iş birliklerine dönüşebilir. Ülkemizin bu platformlarda daha görünür olması hem ihracat potansiyelimizin artması hem de teknoloji ekosistemimizin güçlenmesi adına kritik önemdedir. Gelecekte çok daha güçlü bir Türkiye’nin bu tür küresel organizasyonlarda yerini alacağına olan inancımız tamdır. Havacılık alanında yakaladığımız ivmenin, tüm sektör bileşenlerine yayılması ise sürdürülebilir başarı için en önemli adımdır. Bu doğrultuda çalışmaya devam edilmelidir.
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
