THY’den Air India’ya uçuş

Türkiye’den yurtdışına, Hindistan gibi devasa bir ülkeye üst düzey yönetici gitmesi, diğer ifadeyle insan kaynağı ihracatı her açıdan önemlidir. Tartışılmayacak bir başarıdır. Ülkemiz ve milli havayolumuz adına da önemli bir gelişmedir. Hatta küresel ölçekte başarılara imza atan şirketlerimizden küresel liderlerin çıkmasına da katkı sunacaktır. Dolayısıyla İlker Aycı’nın Air India’ya uçuşuna bu gözle bakmak gerekir.

Gelişmeler üzerine Aycı ile konuştuğumda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşüp yeni görevi için Hindistan’a gittiğini, bu görevi kabul etmesinden kendisinin ve ailesinin de son derece mutlu olduğunu söyledi. Kendisi için yeni bir dönemin başladığını THY’deki tecrübeleriyle yaklaşık 150 uçaklık filosu olan Air India’yı Hindistan’ın sahip olduğu imkânlarla küresel bir şirket haline getirmek için çalışacağını belirtti.

Tata Group’un THY’den bir yıl önce 1932’de kurduğu Air India, 1950’li yıllarda kamulaştırılmış. Yaşadığı sorunlar sebebiyle Ocak 2022’de ise filosundaki 141 uçağı, daimî ve sözleşmeli 13 bin 500 çalışanı ve iştirakleriyle birlikte devlet özelleştirmeye çıkardı. Yıllar sonra tekrar TATA Group tarafından satın alındı.  Aycı, havayolunun hâlihazırda 70’i aşkın uluslararası ve 50 yurtiçi noktaya sefer yaptığını yeni dönemde ise tüm iştiraklerinin tek bir kuruluş altında toplanarak yeni ufuklara doğru uçması için çalışacaklarını ifade etti.

THY gibi bir şirketi yöneterek tecrübe elde etmek kıymetli, ama Türkiye gibi krizlerle yatıp kalkan bir ülkede önemli bir şirketi yönetmek ve deneyim sahibi olmak Hindistan’da kısa süre önce kamudan ayrılmış bir kurumu dönüştürmede Aycı’nın elini çok rahatlatacaktır.

Öte yandan 1988-1991 yılları arasında yönetim kurulu başkanı ve genel müdür olarak THY’de önemli bir değişim gerçekleştiren Cem Kozlu gibi İlker Aycı da Air India’yı kamu kurumu kimliğinden özel sektör iştirakine dönüştürecek. Ancak Kozlu’nun THY dönemiyle kıyaslanırsa çok daha avantajlı olduğunu söylemek mümkün. Çünkü Kozlu, kamu çatısı altındaki THY’yi özel bir şirket gibi faaliyet gösteren konuma getirmişti. Aycı ise kamudan özelleştirmeyle satın alınan Air India’yı özel şirket olarak yapılandıracak. Ancak nüfusu 1,5 milyara ulaşan bir ülkede merakla bekleyeceğimiz ilginç bir hikâyeye de imza atacak.

Türk Hava Yolları (THY) Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanlığı görevinden geçtiğimiz günlerde ayrılan İlker Aycı’nın çok kısa bir süre içinde Hindistan’ın bayrak taşıyıcı konumundaki Air India’nın başına getirilmesinin elbette bir geçmişi söz konusu. Gelişmeler bir ay içinde yaşandı, ama THY gibi dünya çapında bir kurumun başında geçen yıllar ve öncesinde kurulan ilişkilerden de bahsetmek gerekir.

Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanlığı ve paralelinde Dünya Yatırım Ajansları Birliği (WAIPA) Başkanlığı’nı da yapan Aycı, bu dönemde TATA Group ile de tanışmış, Türkiye’de yatırım yapmaları için çaba göstermişti. Ayrıca Air India da THY ile aynı havayolu ittifak gurubunda; Star Alliance çatısı altında yer aldığından dolayı şirketi de biliyordu. Ama daha önemlisi karşı tarafın, TATA’nın da Aycı’yı uzun bir süredir tanıyor olmasıdır. Bu sebeple kısa denecek bir sürede geçen ay özelleştirilen havayolunun ve tüm iştiraklerinin başına yönetim kurulu başkanı ve genel müdür olarak getirildi.

Bir başka detay daha var. 2008’den bu yana Hindistan’da havacılık alanında faaliyet gösteren Türkiye’nin önemli yer hizmetleri kuruluşu Çelebi’nin bu ülkedeki başarısının da TATA yönetiminin Aycı hakkında rahat karar vermesinde rol oynadığını düşünüyorum.

Çelebi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Canan Çelebioğlu ile bu gelişmeyi konuştuğumda şunları söyledi; “Tanıdığımız bir ismin önemli grubun başına gelmesi hem gurur hem de ümit verici. Aynı dili konuştuğumuz bir yöneticinin bizim hızla büyümekte olduğumuz bir ülkede çok önemli bir kuruluşun başına gelmesi bizim adımıza da sevindirici bir gelişmedir.”

Ayrıca İlker Aycı’nın Hindistan’daki görevi THY adına da bir ilk. Daha önce THY’den bir başka ülkenin havayolunun başına yönetici olarak giden isim olmamıştı. Cem Kozlu, THY’deki görevinden sonra Coca-Cola’da çeşitli üst düzey görevlerde bulundu. Hatta 51 ülkeden sorumlu olarak Coca Cola’nın küresel liderlerinden, önemli yöneticilerinden birisi oldu. Ancak sektörü havacılık değildi.

THY eski Genel Müdürü Temel Kotil de görevinden ayrıldıktan sonra Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ (TUSAŞ) Genel Müdürlüğü görevine getirildi. Şu an havacılık sektöründe ülkemizin lider yöneticilerden birisi, ama Türkiye’de. Kısacası THY’den önemli kurumların başına giden isimler oldu. Fakat İlker Aycı’nın yurtdışında ve havayolu sektöründe üst düzey görev alması bir ilk. Aycı’nın THY’den ve Türkiye’den bazı isimleri de Hindistan’a çekeceğini düşünüyorum. Hatta başka sektörlerdeki Türk profesyonellere de ilginin artmasına vesile olacaktır.

Son bir not; Aycı’nın Hindistan’daki yeni görevi iki ülkenin turizm ve havacılık sektörüne de ciddi anlamda katkı sunacaktır. Emirates, Katar, Etihad ve Körfez’deki diğer havayollarının Hindistan’da çok yoğun uçuş ağları var. Bu havayolları Hindistan’da 15-20 civarında havalimanına sefer yapıyorlar. Fakat THY sadece iki noktaya uçabiliyor. Sefer sayısını çok arzu etmesine rağmen çeşitli sebeplerden artıramıyor. Air India’nın ise Türkiye’ye hiç seferi yok. Yeni dönemde karşılıklı olarak havayolu sefer sayıları artabilir. Hindistan’dan beklenen turist akını için de daha rahat bir ulaşım ağı kurulabilir. Özetle bu gelişme Türkiye ve Hindistan arasındaki ilişkilere de kapı aralama potansiyeli taşıyor.