Yüksek maliyetler nedeniyle ABD Hava Kuvvetleri’nin yeni nesil savaş uçağı programı NGAD’ın geleceği belirsizliğini koruyor. Bütçe kısıtlamaları ve değişen öncelikler, programın kapsamının daraltılmasına ve geliştirilme sürecinin uzamasına neden olabilir.
Başlangıçta altıncı nesil bir savaş uçağını merkez alan bir “sistem ailesi” olarak tasarlanan NGAD programının F-22 Raptor’un yerini alması ve ABD’ye 21. yüzyılın ortalarına kadar gökyüzündeki en güçlü silahları vermesi amaçlanıyor.
NGAD programı ilk duyurulduğunda, beklentiler oldukça yüksekti. Bu yeni nesil savaş uçaklarının, en gelişmiş radar sistemleri tarafından bile tespit edilemeyecek üstün bir gizlilik yeteneğine sahip olması, lazer silahlarıyla donatılması ve en yeni sensör teknolojilerinden gelen büyük miktarda veriyi işlemek için dahili yapay zeka kullanması bekleniyordu.
Ancak kaynaklar, 2029’da sona erecek beş yıl için 28,5 milyar dolarlık mevcut geliştirme bütçesinin, Pentagon’un uygun maliyetli bir çözüm arayışında olması nedeniyle daha fazla zamana yayılabileceğini ya da küçültülebileceğini söyledi.
Geliştirme süreci 2 yıl daha uzayabilir
Hava Kuvvetleri’nin iç bütçe görüşmeleri hakkında bilgi veren kaynaklar, 2026 mali yılı için öngörülen 3,1 milyar dolarlık NGAD bütçesinin fonların azalması nedeniyle kesileceğini söylerken, bir kaynak azalan fonların geliştirme sürecini iki yıl daha uzatabileceğini ekledi.
F-22’lerin yerini alacak
Programın toplam maliyetinin ne kadar olacağı belli olmamakla birlikte, 200 uçağın üretilmesi halinde başlangıç maliyetleri ve zaman içinde bakım ve yükseltmeler de dahil olmak üzere toplam 100 milyar doları aşabilir. Halihazırda 185 adet bulunan ve NGAD ile değiştirilmesi planlanan F-22’lerin yerini alacak.
Sektör uzmanlarına göre Hava Kuvvetleri de jet konseptini gözden geçiriyor. Belki de iki motorlu bir tasarımdan daha büyük tek motorlu bir jete geçebilir ya da potansiyel bütçe kesintileri göz önüne alındığında gelecekteki hava üstünlüğü ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak için daha az pahalı bir insansız hava aracına daha fazla fon aktarabilir.
Hava Kuvvetleri Sekreteri Kendall Cumartesi günü dünyanın en büyük askeri hava gösterisi olan İngiltere’nin hava gösterisi programı Royal International Air Tattoo yaptığı açıklamada “NGAD bir dizi şeyden önce tasarlandı: tehdit bu kadar ciddi hale gelmeden, CCA’lar (drone programı) denkleme dahil edilmeden ve şu anda karşı karşıya olduğumuz satın alınabilirlikle ilgili bazı sorunlarımız olmadan önce” dedi.
Bu hafta Farnborough Uluslararası Hava Fuarında popüler bir konuşma konusu olacak bir programda “2026 bütçesini taahhüt etmeden önce doğru yolda olduğumuzdan emin olmak istiyoruz” diye ekledi.
Odak noktasındaki bu değişim, Hava Kuvvetleri’nin hayati ve pahalı bazı programlarda önemli maliyet aşımları ile boğuştuğu bir dönemde gerçekleşiyor. Örneğin, eskiyen Minuteman III füzelerinin yerini alacak olan Sentinel kıtalararası balistik füze (ICBM) programı, bütçenin %81 üzerine çıkarak yaklaşık 141 milyar dolara ulaşmıştır.
Bütçe baskısı Hava Kuvvetlerini, Northrop Grumman tarafından üretilen yeni B-21 bombardıman uçağının üretiminin arttırılmasını da içeren çeşitli modernizasyon çabalarında harcama önceliklerini yeniden değerlendirmeye zorladı.
Lockheed ve Boeing NGAD için teklif verdi
Reuters’a konuşan kaynaklar, ABD havacılık ve savunma şirketleri Lockheed Martin ve Boeing’in Hava Kuvvetleri’nin NGAD sistemi için teklif talebine yanıt verdiğini söyledi.
Savunma firmaları, Ukrayna ve İsrail’deki çatışmaların zaten güçlü olan talebi artırmasıyla siparişler için tam olarak umutsuz olmasa da, NGAD, birçok kişinin önümüzdeki yıllarda kar hanesini besleyeceğini umduğu potansiyel olarak dev birkaç programdan biriydi.
Bir Hava Kuvvetleri sözcüsü Reuters’e yaptığı açıklamada, bakanlığın şu anda önümüzdeki yılın başlarında açıklanacak olan 2026 mali bütçesini oluşturduğunu söyledi. Boeing temsilcileri yorum taleplerine geri dönmedi. Lockheed ise NGAD hakkında yorum yapmadı.
Havacılık ve savunma analiz firması Teal Group’ta kıdemli analist olan J.J. Gertler, “Durdurulan ve yeniden değerlendirilen kısım hava aracının kendisi, yani merkezi platform” dedi.
“Hava Kuvvetleri şimdi gerçekten istediklerinin bu olduğundan emin oluyor ve muhtemelen fikirlerini değiştiriyor” diye ekledi.
“Çift motorlu jetlerin işletilmesi daha pahalı”
Olası yeni konfigürasyonlar, ön maliyetten ve uzun vadeli bakımdan tasarruf etmek için jet için tek bir motora geçmek olabilir. Çift motorlu jetlerin satın alınması ve işletilmesi çok daha pahalıdır, ancak daha güvenilir ve daha hızlıdırlar, dolayısıyla bir it dalaşında tek motorlu düşmanlarına göre daha ölümcüldürler.
Bu yeniden yapılanmadan ortaya çıkan bir diğer önemli bileşen de fonların İşbirlikçi Savaş Uçağı girişimi olarak bilinen insansız savaş uçağına kaydırılması olasılığıdır.
Ana jetin yanında çalışmak üzere tasarlanan nispeten az pahalı insansız hava aracı platformlarının geliştirilmesinde bütçe değişikliği söz konusu değildir.
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
