• Hakkımızda
  • İletişim
  • Uçuş Bilgileri
  • Fırsatlar
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
3 Temmuz 2025
  • Ana Sayfa
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Teknoloji
  • Fırsatlar
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
  • ENGLISH
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Teknoloji
  • Fırsatlar
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
  • ENGLISH
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
Ana Sayfa Aero Gündem

Havacılıkta yeni malzemeler: Termoplastik kompozitler

24-08-2020 08:25
0
THY’nin A350’si Mart’ta filoda olacak
PaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaş

Havacılık sanayindeki kullanılan malzemelerin hafif olması ve hava aracı hafifletme çalışmaları ürün geliştirme sürecinde ele alınan en önemli konulardandır. Hedef en hafif malzemeden en yüksek mukavemeti elde etmektir. Tabi ki bu her zaman mümkün olmayabilir. Mukavemet arttığında ağırlık azalmayabilir, hafiflik sağlandığında da istenen mukavemet değerlerine ulaşmak mümkün olmayabilir. Bu çelişkili durumu çözmek için orta nokta bulunup optimum değerlerin kullanılması tercih edilebilir. Havacılık sektöründe uçak yapısallarında alüminyum-bakır, alüminyum-çinko ve alüminyum-lityum alaşımları yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle hava aracının operasyonu sırasında yüksek sıcaklıklara maruz kalan bölgelerde mukavemetin sağlanması da istendiğinde titanyum alaşımlarının kullanımı ön plana çıkmaktadır. Alüminyumun özgül ağırlığı yaklaşık olarak titanyumun özgül ağırlığının %60’ı kadardır. Ayrıca uçaklarda çok nadir olarak da az miktarlarda özel çeliklerin kullanımına rastlanır. Havacılık sektörü her zaman en hafif malzemeyi arar, bu yüzden bu hafif malzeme geliştirme doğrultusundaki Ar-Ge çalışmaları yoğun olarak devam etmektedir.

Teknolojinin geldiği noktada; metal alaşımlarında değişiklikler yapılarak istenen hafifletmeyi sağlamaya yönelik çalışmalar yerini, farklı malzemelerin kullanıldığı Ar-Ge çalışmalarına bırakmıştır. Son yıllarda ibre kompozit malzemelere doğru yönelmiştir. İki büyük havacılık devi BOEING ve AIRBUS en yeni ve en önemli uçakları olan A350 ve 787 platformlarında %50’den fazla kompozit kullanmışlardır. Her geçen gün uçak yapısallarında kompozit kullanımı hızla artmaktadır. İnsansız hava araçları için de durum benzerdir. Geleceğin bu doğrultuda şekilleneceği düşünülmektedir.

Kompozit malzemelerin %90’a yakın kısmını polimer esaslı matrisler oluşturmaktadır. Polimerlerde genel olarak termoset ve termoplastik olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Matris yapı genelde iki gruptan biri olmaktadır. Yazının bu bölümünde bu iki grup kompozit malzemeler hakkında kısa bilgiler verelim.

Termoset kompozitler

Termoset kompozitler uzun zamandır uçak yapısallarında kullanılmaktadır. Yüksek sıcaklıklara dayanıklı, boyutsal hassasiyet ve yatırım maliyeti çok yüksek olmayan kompozitlerdir. Çünkü termoset plastikler kürlenmiş veya çapraz bağlı bileşikler olduğundan uzun ömürlü ve ısıya dayanıklıdırlar. Üretim teknikleri belli bir olgunluğa ulaşmıştır. En büyük dezavantajları; bu gruptaki kompozitlerin üretim metodları yüksek işçilik ve ömürlü malzemeler için kontrollü ortamlar gerektirmekte, ayrıca proses süreleri uzun olmaktadır. Daha kritik olan nokta ise bu kompozitlerin yeniden işlenmesi veya şekillendirilmesi mümkün değildir. Bu yüzden bu gruptaki malzemelerin geri dönüşümü yapılamamaktadır.

Termoplastik kompozitler

Termoplastik malzemeler termosetlerden farklı olarak çok kuvvetli olmayan bağları ile birbirine bağlıdırlar. Kolaylıkla yumuşayarak akışkan hale gelebilirler ve tekrar defalarca kullanılabilirler. Bu özellikleri termoplastiklerin en önemli avantajlarındandır. Termoplastiklerin sağladığı bir diğer avantaj da çeşitli kaynak metotları ile birleştirilebilir olmalarıdır. Kaynak teknolojilerinin kullanımı ile beraber, mekanik bağlayıcılar kullanıldığında uçak maliyetinin %19-42 kadarı olan birleştirme maliyetinin kayda değer oranda düşeceği ve bu teknolojilerin mekanik bağlayıcılar ile yapıştırma yönteminin yerini alacağı değerlendirilmektedir.

Havacılık endüstrisinde öncelikli kullanılan kompozit malzeme olarak; üstün özellikleri, ticarileşmiş fiyatları, belli bir olgunluğa ulaşmış üretim teknikleri ve iyi kurulmuş tedarik zincirlerinin bulunması gibi nedenlerle termoset kompozitler tercih edilmekteydi. Termoplastik kompozitler ise birincil yapılar için sertifikasyon sürecinin gerektirdiği zorlu ve uzun süre alan malzeme ve proses kalifikasyonları henüz tamamlanmadığından sadece klip ve braket gibi hava aracı ikincil yapı parçalarında kullanılmaktaydı. Teknolojinin gelişmesi ve ilgili kalifikasyon süreçlerinin ilerlemesiyle, bu yaklaşım son zamanlarda değişmiş ve dayanma profilleri (stringer), güçlendiriciler (stiffener), kanat kutusu ve hatta gövde gibi hava aracı yapısallarının tasarım ve üretiminde de termoplastik kompozitler kullanılmaya başlanmıştır. Termoplastik kompozitlerin oda sıcaklığında ömürsüz olması, yeniden şekillendirilebilmesi, kaynaklanabilme özelliği, geri dönüştürülebilir olması ve daha yüksek tokluk ve darbe dayanımı özellikleri bu değişimde etkili olmuştur. Bu avantajlarının yanı sıra düşük üretim maliyetli olmaları ve hızlı üretim teknolojileri sayesinde günlerle ifade edilen kompozit parça üretim sürelerinin neredeyse sıfır atık avantajıyla dakikalar seviyesine indirilebilmeleri termoplastik kompozitlerin geleceğin malzemeleri olacağı değerlendirilmektedir.

Ülkemiz havacılık sanayi kuruluşlarının da hafif malzeme olarak termoplastik kompozitlerin tercih edilmesine yönelik adımlar attığını görüyoruz. Özellikle ülkemizin havacılıktaki öncü kuruluşu TUSAŞ çok büyük kompozit yatırımları yapmaktadır. Eş zamanlı olarak üniversite ve araştırma merkezlerimizin de termoplastik malzemelere yönelik yetkinliklerini artırması ve teknoloji gelişimine katkıda bulunması gerekmektedir. Çünkü bu alanda yetkin olduğumuz taktirde hem büyük havacılık firmalarında iş payımız artacak hem de daha hafif özgün ve rekabetçi ürünler üretmemiz mümkün olacaktır. Ülkemizin iç pazar ihtiyacı da yapılan yatırımları destekler niteliktedir. Geniş bir coğrafyaya sahip ve dünyanın çok kritik bir bölgesinde yer alan ülkemizde çok sayıda hava aracına ihtiyaç duyulmaktadır. Geliştirilen teknoloji sırf ülke içinde kullanılsa bile maliyet etkinliğini sürdürecektir. Kompozit malzemeler konusunda daha işin başındayız yapacak çok işimiz var. En büyük avantajımız tüm dünyada hızla gelişen kompozit malzeme teknolojilerinin önünün oldukça açık olması ve bu doğrultudaki gelişmelerin sürekli devam etmesidir. Ülkemizi kompozit malzemeler konusunda lider yapmak dileğiyle….

Yazarın Diğer Yazıları

Teknolojiyle değişen hayat: Geçmişe özlem, geleceğe yolculuk!

55. Uluslararası Paris Havacılık Fuarı’ndan (Paris Air Show 2025) izlenimler

Neden son yıllarda kuş çarpması kazaları artıyor?

Ülkemizin ilk turboşaft motoru: TEI-TS1400

TEKNOFEST rüzgârı bu kez Kıbrıs’ta esti!

Hayalden gerçeğe uzanmak… Pilot olmak

Stok maliyeti nasıl düşürülür?

Erteleme!

Z Kuşağı ile etkili iletişim: Dijital dünyanın yeni nesliyle bağ kurmak

Doktora neden yapılır?

Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.

Bildirimleri kapat
Önceki yazı

Turizmden yıl sonunda 15 milyar dolar gelir beklentisi

Sonraki yazı

Ukrayna uçağı iki füze ile vuruldu, ilk füzede herkes ölmedi!

İlgiliYazılar

Boeing, Parker’ı kalıcı CEO olarak atadı

Boeing, Parker’ı kalıcı CEO olarak atadı

02/07/2025
Boeing, krizdeki Spirit Aero’ya can simidi atıyor

Boeing’in Spirit hamlesi İngiltere incelemesinde

01/07/2025
Boeing CFO’su değişti: Jay Malave göreve geliyor

Boeing CFO’su değişti: Jay Malave göreve geliyor

01/07/2025
Qantas ilk Airbus A321XLR’sini teslim aldı

Qantas ilk Airbus A321XLR’sini teslim aldı

30/06/2025
Sonraki yazı
Ukrayna uçağı iki füze ile vuruldu, ilk füzede herkes ölmedi!

Ukrayna uçağı iki füze ile vuruldu, ilk füzede herkes ölmedi!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

SÜRMANŞET

SAS’tan Embraer’e 4 milyar dolarlık uçak siparişi

SAS’tan Embraer’e 4 milyar dolarlık uçak siparişi

02/07/2025
TGS Genel Müdürlüğü’ne İbrahim Zeki Akyurt atandı

TGS Genel Müdürlüğü’ne İbrahim Zeki Akyurt atandı

01/07/2025
Türk Hava Yolları’nın sürdürülebilirlik temalı uçağı göklerde

Türkiye, uçaklara SAF şartı getirmeye hazırlanıyor

01/07/2025
Baykar, 140 yıllık Piaggio Aerospace’i devraldı

Baykar, 140 yıllık Piaggio Aerospace’i devraldı

01/07/2025

Öne Çıkanlar

Fransa’da iki gün sürecek uçuş iptalleri

03/07/2025
Phenom 300’lere satış sonrası çözümü Gogo verecek

Embraer 2. çeyrekte teslimatı yüzde 30 arttırdı

03/07/2025
Hindistan, İngiliz F-35’ine park faturası kesecek

Hindistan, İngiliz F-35’ine park faturası kesecek

03/07/2025
Uçağıyla dünya turuna çıkan Türk pilot Artvin’de kaza yaptı

Uçağıyla dünya turuna çıkan Türk pilot Artvin’de kaza yaptı

02/07/2025
Havacılık, Savunma, Uzay ve Teknoloji Haberleri

Haber.aero haber içerikleri (fotoğraf, yazı, video) kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, içeriklerin tamamı kullanılamaz.  Kanuna aykırı ve izinsiz olarak kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz.

  • Künye
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Uçuş Bilgileri
  • Gizlilik Politikası

Copyright ©️ 2021- Tüm haklar saklıdır. HTS İletişim A.Ş. Türkiye'nin Havacılık, Turizm ve Savunma Sitesi

Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Teknoloji
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Alper Eliçin
    • Av. Görkem Gökçe
    • Prof. Dr. Fahrettin Öztürk
    • Editör
    • Bir Görüş
  • English
  • Fırsatlar
  • Gizlilik Politikası
  • Künye

Copyright ©️ 2021- Tüm haklar saklıdır. HTS İletişim A.Ş. Türkiye'nin Havacılık, Turizm ve Savunma Sitesi

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist