• Hakkımızda
  • İletişim
  • Uçuş Bilgileri
  • Fırsatlar
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
13 Eylül 2025
  • Ana Sayfa
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Teknoloji
  • Fırsatlar
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
  • ENGLISH
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Teknoloji
  • Fırsatlar
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
  • ENGLISH
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
Ana Sayfa Aero Gündem

Covid-19 krizinde ticari havayolu işletmeleri

10-09-2020 15:21
0
Koronavirüsten korunarak nasıl uçarsınız?

Fotoğraf: AA

PaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaş

COVID19 nedeniyle en fazla zarar gören sektörlerden biri ticari hava taşımacılığı oldu. Sektörün 2024 yılına kadar toparlanması da elimizde olan veri ve bilgilere göre pek beklenmiyor. Veba başta olmak üzere eski salgınlarda hastalığın yayılması ağırlıklı olarak gemilerle olurdu. Bu kez gemilerin yerini uçaklar aldı. Bu durum sektörün toparlanmasını daha da güçleştiriyor. Yapılması gereken testler, karantina uygulamaları, sınırların hepten kapatılması gibi uygulamalar havayollarını felç etti. Zaten bilimsel çalışmalara göre, uçak yolculuğu sıradan bir insan için salgın esnasında yapılabilecek riskli davranışlar arasında, orta-üst düzeyde olarak kategorize ediliyor. (Söz konusu risk uçağın içinden çok havalimanına erişim ve terminalde oluyor.) Bir de bunun üzerine ek kısıtlamalar, hatta iptaller; PCR testleri, karantina vs ücretleri ve artan uçak bileti fiyatlarının yükü de gelince insanlar uçağa binmekten, çok mecbur kalmadıkça imtina etmeye başladılar. Günümüzde SAW-ECN uçuşu yapacak bir kişinin iki adet PCR testi ve yedi gün karantinayı göze alması gerekiyor. Ayrıca sürekli olarak değişen tedbirler nedeniyle yolcular neredeyse bir danışman tutmak zorunda kalacaklar gibi. Nitekim bu yazıyı hazırladığım sıralarda Ercan’a uçuşlar tamamen iptal edildi.

Sonuçta önümüzdeki aylar ve yıllar içerisinde pek çok havayolu şirketinin iflas etmesi, küçülmesi veya yeni bir iş modeline geçmesi kaçınılmaz görülüyor. Gelişmiş, bütçesi dengeli, borcu düşük veya olmayan ülkeler bu olguya karşı bazı önlemler alıyorlar. ABD ve Britanya gibi ülkeler, havayollarının konkordato ilan etmesini anlayışla karşılıyorlar, hatta teşvik ediyor. Bu şekilde, şirketlerin bir süreliğine nefes almalarına imkan tanıyorlar. Bu arada şirketlerin kontrollü bir şekilde piyasadan çekilmelerine, yeniden yapılanmalarına, hissedarlık yapılarını değiştirmelerine olanak sağlıyorlar. Yani kapitalizmin piyasa kurallarının çalışmasına izin veriyorlar. Burada hangi şirketlerin ayakta kalacağına bankalar, leasing şirketleri karar veriyor. Devletin de bir miktar finansal desteği oluyor, zira işsizlik her hükümetin endişe ettiği ve sosyal çalkalanmalara neden olacak bir konu.

Başta Almanya olmak üzere, ekonomisi çok güçlü ülkeler ise, iyi yönetildiğini bildikleri havayollarına, belli yeniden yapılanma talepleriyle birlikte, bütçeden çok ciddi kaynaklar aktarıyorlar. Örneğin, Lufthansa bir yandan, SunExpress- Deutschland, Germanwings gibi artık gelecek görülmeyen şirketlerini tasviye ederken, Brussels Airlines gibi şirketlerine de müşteri arıyor. Filosunu da 100 uçak kadar küçültmeye karar vermiş. Buna karşılık devletten yüz milyonlarca € yardım alıyor. Yani normal zamanlarda başarılı olan bir havayolunu, ciddi bir yeniden yapılanma karşılığında Alman Hükümeti, AB kurallarını filan dinlemeden destekliyor. Mali yapısı güçlü diğer AB ülkeleri de yeniden yapılanma karşılığında ülkelerinin havayollarını destekleyebilmek için AB’ye başvurmuş durumda. Krizden avantajlı çıkması beklenen easyJet, Wizz, Ryanair gibi havayolları bu kurtarma çabalarına karşı ama, hukuki girişimlerden ne kadar sonuç alabilecekleri meçhul.

Özetlersek, Avrupa, ABD’den farklı bir yol izleyerek havayollarını kurtarma işine kamu olarak daha çok müdahil oluyor.

Enfeksiyonu hızla kontrol altına alan Çin’in havayolları fazla zarar görmemiş durumda. Zaten devlet kapitalizminin uygulandığı bu ülkede havayollarının batmasına izin verilmesi de şimdilik pek söz konusu değil. Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Suudi Arabistan gibi petrol ve doğalgaz zengini ülkeler de şirketlerini destekleyecektir.

Peki Türkiye ne yapacak? Türkiye’nin ciddi bir bütçe açığı, artık korkutucu düzeyde bir dış borcu var. Ülke kaynakları betona gömülmüş, 70 yılda üretilen milli servet özelleştirmelerle satılmış, gelecek KÖİ projeleriyle önümüzdeki on yıllar boyu ipotek altına alınmış durumda. Bu şartlar altında ülkenin havayollarına nasıl yardım edecek?

Sorunun yanıtı şu anda pek yok gibi. Hükümet elinde para olmadığından iç hat biletlerinde KDV’yi yüzde bire indirmek, DHMİ’nin verdiği hizmetlerin bedelini düşürmek gibi bazı palyatif çözümler önermenin dışında pek bir şey yapmamış durumda. Hatta, Eurocontrol’den gelen 80 milyon €’nun üzerindeki bir meblağ da DHMİ tarafından bir nebze olsun havayollarına aktarılmadı.

Türkiye’de küçük şirketleri artık kollamak pek kolay değil. Zaten Freebird, Corendon gibi bir iki şirket dışında pek çoğunun iş modeli anlamlı da değil. Ancak, THY, SunExpress ve Pegasus için bir şeyler yapmak lazım.

Bu şirketlerin kendi yöneticileri de çözüm arayışı içerisindeler. SunEx’in Lufthansa ortaklığı bu şartlarda bir avantaj mı, dezavantaj mı şimdilik meçhul. Pegasus normal zamanlarda çok başarılı yönetilen, doğru bir iş modeline sahip bir havayolu olarak ne yapacak bilmiyoruz (Berkshire Hathaway Inc.’in sahibi Warren Buffet’in tüm havayolu hisselerinden çıktığını unutmayalım). Eğer sermaye sahibi, havayolu sektörüne bakışını değiştirmezse, deneyimli yönetim kurulu ve idarecileriyle, tıpkı Wizz, Ryanair ve easyJet gibi sektörde avantajlı bir duruma gelebilir.

THY’de ise durum karışık. Her şeyden önce, büyük başın derdi de büyük olur. THY bu bakımdan dezavantajlı. Olmayan bütçe, fon vs kaynaklarıyla hükümet ne kadar yardım yapabilir çok şüpheli. Korkarım THY’nin, Türkiye’ye yüksek ilgisi bilinen bir ülkenin havayoluna, hisse ve yönetim kontrolü de elden kaçırılacak şekilde satılması çok muhtemel.

Kaynak: Lufthansa Group web sitesi

2018-2019 yıllarında AB’de ve Kuzey Amerika’da havayollarının pazar payları şekildeki gibiydi. COVID19 sonrası hem pasta küçülecek, hem de bu sıralama çok ciddi şekilde değişecek gibi görünüyor. Umarım Türk şirketleri beklenilenin aksine bu sıralamadaki yerlerini, hisseleri yabancılara satılmadan korur ve iyileştirirler.

 

Yazarın Diğer Yazıları

Alaska, Kırım, Kıbrıs ve Osmanlılar

Emperyal Rusya ve Karadeniz

Kıbrıs’ta deli dana hastalığı var mı?

12 Gün Savaşı’ndan sonra İran nasıl bir yol izleyebilir?

Düşük maliyetli ve yüksek teknolojili silahların birlikte kullanımı

Çalışkan, yurtsever insanların ülkesi Vietnam – Bölüm 4: Hue ve Saygon

Çalışkan, yurtsever insanların ülkesi Vietnam – Bölüm: 3 China Beach ve Hoi An

Çalışkan, yurtsever insanların ülkesi – Bölüm 2: Kuzey Vietnam

Çalışkan, yurtsever insanların ülkesi Vietnam – Bölüm: 1 Hanoi

Bir Schengen vizesi hikayesi

 

 

Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.

Bildirimleri kapat
Önceki yazı

THY’nin yolcu sayısı 30 milyondan fazla azaldı

Sonraki yazı

AKSUNGUR, TEBER’le tam isabet vurdu!

İlgiliYazılar

Uçaklara koltuklar nasıl döşeniyor?

Uçaklara koltuklar nasıl döşeniyor?

13/09/2025

“THY, TÜRKSAT uydularıyla dünyaya bağlanacak”

13/09/2025
THY, 5. kez ‘World Class’ ödülünü kazandı

THY, 5. kez ‘World Class’ ödülünü kazandı

12/09/2025
Pegasus Cezayir uçuşlarını duyurdu: İşte tarih!

Pegasus’un yolcu sayısı Ağustos 2025’te yüzde 17 arttı

11/09/2025
Sonraki yazı
AKSUNGUR, TEBER’le tam isabet vurdu!

AKSUNGUR, TEBER'le tam isabet vurdu!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

SÜRMANŞET

Türk hackerlar aradı, İsrailli bakan görüntüyü açtı

Türk hackerlar aradı, İsrailli bakan görüntüyü açtı

12/09/2025
DHC 515, 2027’de uçacak; ilk teslimat komşuya yapılacak

DHC 515, 2027’de uçacak; ilk teslimat komşuya yapılacak

12/09/2025
İsrail Hava Kuvvetleri İran’a saldırıya hazırlanıyor

WSJ: İsrail, Katar hava sahasına girmeden füzeleri ateşledi

11/09/2025
Avustralya’dan 1,1 milyar dolarlık otonom denizaltı hamlesi!

Avustralya’dan 1,1 milyar dolarlık otonom denizaltı hamlesi!

11/09/2025

Öne Çıkanlar

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ilk Togg T10F teslimatı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ilk Togg T10F teslimatı

13/09/2025
Bağımsızlık yolunda dönüm noktası: Sakarya Meydan Muharebesi 104 yaşında

Bağımsızlık yolunda dönüm noktası: Sakarya Meydan Muharebesi 104 yaşında

13/09/2025
Uçaklara koltuklar nasıl döşeniyor?

Uçaklara koltuklar nasıl döşeniyor?

13/09/2025
THY Teknik, uçak koltuklarından öğrencilere çanta yaptı

THY Teknik, uçak koltuklarından öğrencilere çanta yaptı

13/09/2025
Havacılık, Savunma, Uzay ve Teknoloji Haberleri

Haber.aero haber içerikleri (fotoğraf, yazı, video) kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, içeriklerin tamamı kullanılamaz.  Kanuna aykırı ve izinsiz olarak kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz.

  • Künye
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Uçuş Bilgileri
  • Gizlilik Politikası

Copyright ©️ 2021- Tüm haklar saklıdır. HTS İletişim A.Ş. Türkiye'nin Havacılık, Turizm ve Savunma Sitesi

Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Teknoloji
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Alper Eliçin
    • Av. Görkem Gökçe
    • Prof. Dr. Fahrettin Öztürk
    • Editör
    • Bir Görüş
  • English
  • Fırsatlar
  • Gizlilik Politikası
  • Künye

Copyright ©️ 2021- Tüm haklar saklıdır. HTS İletişim A.Ş. Türkiye'nin Havacılık, Turizm ve Savunma Sitesi

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist