Son aylarda en çok konuşulan konulardan biri trafik cezaları oldu. Köprü ve otoyolların yüksek geçiş bedelleri de vatandaşın gündeminde yer almaya devam ediyor. Öte yandan yabancı plakalı araçlar, yıllardır Türkiye’deki tüm paralı köprü, otoyol ve tünelleri ücretsiz kullanıyor. Vatandaşa bu ücretlerin tahsilinde ve kesilen cezaların takibinde nefes aldırmayan kamu otoriteleri, maalesef aynı sorumluluğu ve hassasiyeti yabancı tescilli araçlar için göstermedi.
Konu Sayıştay raporlarına yansımasına rağmen çözüm üretilmesi gecikti. Bu köşede, bu sorunu 15 yıldan fazla süredir yazıyor ve hatırlatıyorum. Gündeme getirdiğim tarihlerde yazılarım üzerine 1-2 aylık pilot uygulamalar bazı gümrük kapılarında hayata geçirildi. İlgili bakanlıklar tarafından açıklamalar yapıldı, ancak takibini yaptığımda uygulamaların sürdürülemediğini defalarca tespit ettim ve tekrar tekrar yazdım. Hatta bazı bakanlarla bu konuya özel röportajlar da yaptım. Ancak yıllarca kesin bir çözüm üretilmedi. Çünkü birden fazla bakanlığı ilgilendiren bir husus olması sebebiyle sorunlar devam etti.
Yaklaşık 10 yıl önce Sarp Sınır Kapısı’nda, ilin valisinin inisiyatifiyle trafik cezalarının tahsiline başlanmıştı. O dönemde bir ayda tahsil edilen rakam şaşırtıcıydı. Sadece trafik cezaları için böyle bir uygulama hayata geçirilmiş olması bile sevindiriciydi; konuyu köşemde ele almıştım. Ancak bu uygulama da ikinci ayında durduruldu. Dönemin Gümrük Genel Müdürlüğü, kendilerine bağlı memurların böyle bir tahsilat görevi olmadığı gerekçesiyle uygulamaya müsaade etmedi.
Bugün Resmi Gazete’de yayımlanan “Yabancı Plakalı Taşıtların Faaliyetlerine Dair 4925 Sayılı Kanun ile 655 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Kapsamında Verilen İdari Para Cezalarının Tahsiline İlişkin Yönetmelik” ile bu sorunun artık sona ermesi bekleniyor. Yönetmeliğin muhatapları: Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. Yönetmelikle, sürücüsünün tabiiyetine bakılmaksızın yabancı plakalı araçlara kesilen idari para cezaları ödenmeden aracın yurt dışına çıkışına izin verilmeyecek.
Ancak yönetmelik idari para cezalarını kapsıyor; köprü, otoyol ve tünel geçiş ücretlerinin bu kapsama girip girmediği ise net değil. Umarım bu konuda bir aksaklık yaşanmaz.
Yıllarca tahsil edilemeyen milyarlarca liranın hesabını kim verecek? Bilemiyorum. Çünkü bu mesele, yasal düzenlemelerin eksikliğinden ve bakanlıklar arasında koordinasyon olmamasından kaynaklanıyordu. Ayrıca yabancı plakalı araçlara kesilen trafik cezalarının tahsilinde de benzer sorunlar yaşanıyordu. Ulaştırma ve Ticaret Bakanlıkları arasında bu konuda zaman zaman tartışmalar yaşandığı medyaya yansıdı, ancak çözüm üretilemedi.
Neticede, bakanlıklar arasındaki tartışmalar sebebiyle Türkiye’ye giriş/çıkış yapan yabancı plakalı araçlara yönelik takip ve tahsilat sistemi kurulamadı. Bu nedenle ülkemiz yıllar boyunca milyarlarca lira kaybetti. Oysa dijitalleşmenin hızlandığı, ödeme sistemlerinin kolaylaştığı bir dönemde, birkaç aylık geçiş ücretiyle bu sistem rahatlıkla kurulabilirdi. Ancak ciddi bir koordinasyon eksikliği ve işin ciddiyetinin anlaşılamaması sebebiyle konu hep sürüncemede kaldı.
Bu konuda Mart 2025’te, AK Parti milletvekilleri bir kanun teklifi hazırlamıştı. Anadolu Ajansı’nda yer alan haberde şöyle deniyordu:
“Yabancı plakalı araçlar, otoyol ücretlerini ödemeden ülkeden çıkamayacak. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek kanun teklifine göre, ödenmeyen geçiş ücretleri ve cezalar, tebligat şartı aranmaksızın gümrük kapılarında tahsil edilebilecek. Yabancı plakalı araçların, özel şirketlerce işletilen otoyollardan geçişleri sonrasında ödemedikleri ücretler ve cezalar tahsil edilmeden Türkiye’yi terk etmelerine izin verilmeyecek.”
Bu haberden önce, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü’ne bağlı ulaşım sistemlerini kullanan yabancı araçlardan tahsilat yapılabilmesi yönünde bir düzenleme yapılmıştı. Sanıyorum bu problem, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın yakın takibi ve koordinasyonuyla çözüldü.
Nasıl bir sorun yaşadığımızı hatırlatmak adına daha önceki bir yazımı tekrar etmek istiyorum. Şubat 2022’de, “Yabancı plakalı araçlar Çanakkale Köprüsü’nden bedava geçecek!” başlıklı yazımda, dönemin Ulaştırma Bakanı’nın CNN Türk’te yaptığı açıklamaya yer vermiştim:
“Yabancı plakalı araçlarla ilgili bir sıkıntımız var, doğrudur. Ama onu da çözdük. Gümrük kapılarında artık çıkarken onu çözüyoruz şu anda. O konuda Ticaret Bakanlığımızla da Gümrük Müdürlüğümüz ile de anlaştık. Bu araçlar geçtiği otoyol ücretini ödemeden ülkeden çıkamayacak. Tahsilat yapılacak, oradaki o eşitsizlik de ortadan kaldırılacak. Ekonomik kayıp olmayacak. Almış olduğu hizmetin bedelini tabi ki ödemek zorunda olduğu için o problemi çözmüş oluyoruz. Şu an sistem bazı kapılarda kuruldu, diğerlerinde de kurulmaya devam ediyor.”
Yıl 2025 ve problemin çözümü için yönetmelik bugün yayımlandı. Demek ki sistem hâlâ kurulamamış! Resmi Gazete’de yer alan yönetmelikle artık hiçbir bakanlığın bahanesi kalmayacaktır. Böylece yabancı plakalı araçların ülkemizi “yolgeçen hanı” gibi kullanmaları da galiba bu defa tarih olacak…
YAZININ TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
