Kafkasya’yı hareketlendiren haberin kaynağı Ukrayna. Rusya’nın Ermenistan’da Türkiye sınırına yakın en büyük üssündeki askeri varlığını arttırmak için Rus ordusuna ait olduğunu iddia ettiği bir emir yayınladı.
Ermenistan ilk gün bu iddiaları yalanlasa da Ukrayna Askeri İstihbaratı (HUR), Rusya‘nın Ermenistan‘daki askeri varlığını arttırdığını ve güçlendirdiğini iddia ediyor. Kiev‘in bu yöndeki ilk uyarısının Erivan tarafından yalanlanmasından iki gün sonra, Rus ordusunun Ermenistan’daki bir üste askeri varlığını arttırma emri olduğunu iddia ettiği bir belge yayınladı.
5 Temmuz’da Ukrayna askeri istihbaratı, Moskova‘nın Güney Kafkasya‘da daha fazla nüfuz sahibi olmak ve “küresel güvenlik durumunu istikrarsızlaştırmak” için Gümrü Askeri Üssü’ndeki kuvvetlerini arttırdığını söyledi. Haber Aero’nun Euronews ve çeşitli kaynaklardan elde ettiği bilgilere göre bu iddiadan bir kaç gün sonra da HUR, “Rus Silahlı Kuvvetleri Güney Askeri Bölgesi birliklerinin komutanından Ermenistan’daki Rus askeri üssünün ‘ikmaline’ ilişkin bir emir’ olduğunu iddia ettiği bir belge yayınladı.
HUR, “Telgraf, Rus Silahlı Kuvvetleri Güney Askeri Bölgesi‘nin 8., 18., 49. ve 58. birleşik ordularının askerleri arasından personel seçerek Rus birliğinin birimlerinin acil ‘ikmali’ için bir dizi önlem isteniyor,” açıklamasını yaptı.
Yayımlanan belgede, komutanlara personel seçimini kolaylaştırmaları talimatı veriliyor. Belgede mesleki yeterlilik, psikolojik dayanıklılık ve muharebe hazırlığı gibi belirli kriterler ayrıntılı olarak belirtiliyor. Emirde, uyuşturucu ticaretine veya psikotrop madde dağıtımına karışmış kişilerin kesinlikle orduya alınmaması gerektiği açıkça ifade ediliyor.
HUR, Rus askerlerinin Ermenistan’a konuşlandırılmasının, “Küresel güvenliği istikrarsızlaştırmayı hedefleyen kapsamlı bir Kremlin stratejisinin parçası” olduğunu öne sürdü. Yapılan açıklamada, “Moskova, etnik çatışmaları körüklemenin yanı sıra Kafkasya’daki askeri varlığını da artırıyor. Azerbaycan ile Rusya arasındaki ilişkilerin bozulmasının önceden planlanmış olması kuvvetle muhtemel” denildi.
Gümrü’deki Rus askeri üssü
Ermenistan Gümrü şehri, 100 binden fazla nüfusuyla ülkenin ikinci büyük merkezi konumunda. Başkent Erivan’ın yaklaşık 100 kilometre kuzeybatısında yer alan şehir, Türkiye sınırına ise sadece 3,5 kilometre uzaklıkta stratejik bir konuma sahip.
Ermenistan ve Rusya, 1990’larda Rus askerlerinin Türkiye sınırını koruyabileceği ve aynı zamanda Azerbaycan’ın askeri hareketliliği durumunda Karabağ bölgesine hızlı bir şekilde konuşlanabileceği düşüncesiyle burada 102. Askeri Üssü kurdu. Ancak Azerbaycan, askeri harekat ile yıllardır işgal altında olan Karabağ topraklarının kontrolünü tamamen ele geçirdiği 2023 yılındaki savaşta Rusya, Ermenistan’a beklediği desteği veremedi. 2024 yılında ise bu gelişme karşısında Ermenistan, Moskova‘nın NATO‘ya karşı örgütlediğ Moskova liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü‘ne (CSTO) üyeliğini dondurdu.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da geçen yıl Ermenistan’daki Rus birliklerinin varlığından “hiçbir avantaj” görmediğini söyledi, ancak her iki ülke de 2010 yılında üssün kira sözleşmesini 2044 yılına kadar uzatma konusunda anlaştığı için Gümrü Üssü, Rusya’nın kontrolünde kaldı. İki ülke arasındaki anlaşma iptal edilmedi.
Gümrü’deki 102. Askeri Üs, Güney Kafkasya‘daki en büyük Rus askeri tesisi olarak dikkat çekiyor. Üs, 5 bin kadar personele ev sahipliği yaparken, burada MiG-29 savaş uçakları ve S-300 hava savunma sistemleri bulunuyor.
Ancak Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye ile ilişkilerini normalleştirme çabaları nedeniyle Rus Üssü’nün artık Erivan‘ın çıkarlarına hizmet etmediği düşünüyor. Hatta Ermenistan, Türkiye ile ortak sınırını yeniden açmaya çalışarak bölgede ilişkilerini geliştirmeye ve ülkenin izolasyonunu hafifletmeye yardımcı olacak adımlar atıyor. Türkiye, 1993 yılında Ermenistan sınır geçiş noktasını kapatmıştı.
Günümüzde ise Rusya, bilinçli olarak Azerbaycan ile benzeri görülmemiş bir gerginlik yaşanmasına sebep olan hadiselere sebep oluyor. Rusya‘da onlarca yıl önce işlenen cinayetler gerekçesiyle polis tarafından tutuklanan Azerbaycan kökenli iki Rus vatandaşının yakın zamanda ölümüne neden olan olayların gerçekleşmesi son gelişme olarak dikkat çekiyor. Ayrıca geçtiğimiz Aralık ayında Azerbaycan Havayolları‘na ait bir yolcu uçağının Rus kuvvetleri tarafından önce vurulması, sonra acil iniş için meydanlarını açmaması sebebiyle uçağın düşmesine neden olmuştu. Rusya’nın uçağın düşmesindeki rolü sebebiyle Bakü‘nün Moskova‘yı suçlaması ilişkileri ciddi şekilde gergin hale getirdi. Rusya’nın düşen uçak için Azerbaycan’ın kendisinden beklediği hiçbir adımı atmaması ise dikkat çeken bir durum oldu. Rusya’nın gerginliğe sebep olacak yeni hadiselere ortam hazırlaması ise Kafkaslar’da sorunların büyümesine zemin hazırlıyor.
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
